Harness Suspension Trauma

Om het voorkomen van het harness suspension trauma beter te kunnen begrijpen is van belang om het basisprincipe van onze bloedcirculatie te kennen.

Het hart pompt  bloed door het lichaam, als eerst langs de longen en voorziet alle organen op deze manier van zuurstof wat  noodzakelijk is om in leven te blijven. Het zuurstofarme bloed wordt weer terug naar het hart gepompt waar de cyclus opnieuw begint.

Het zuurstofarme bloed dat terug naar het hart moet stromen ondervindt hierbij een aantal moeilijkheden;

• De kracht van de pompende werking van het hart wordt, hoe verder bij het hart vandaan, steeds lager
• Vanuit de benen/voeten moet het bloed wanneer men staat (of hangt) terug omhoog, tegen de zwaartekracht in

Om deze bloedcirculatie te stimuleren beschikt het lichaam over een spierpomp. Deze pomp zorgt er voor dat, wanneer men beweegt, het bloed beter terug stroomt richting het hart.

Dit verklaart meteen ook waarom mensen die lang stilstaan, bijvoorbeeld wachters/soldaten, ineens  flauw kunnen vallen. Doordat ze langere tijd rechtop hebben gestaan en niet hebben bewogen heeft de spierpomp al even niet meer gewerkt. Hierdoor kan het lichaam niet uit zichzelf voldoende zuurstofrijk bloed door het lichaam pompen met flauwvallen als gevolg. Vaak komt men al snel weer bij bewustzijn; doordat men niet meer staat maar ligt, hoeft de bloedcirculatie niet meer zo zwaar tegen de zwaartekracht te vechten en kan het hart weer vrij snel zuurstofrijk bloed door het lichaam transporteren.

Wanneer we bovenstaande situatie vergelijken met situaties die zich voor kunnen doen tijdens werkzaamheden op hoogte zien we direct een groot gevaar ontstaan.

Wanneer iemand een val heeft gemaakt en in zijn/haar harnas is komen te hangen heeft dit ten eerste vaak een behoorlijke impact op het lichaam; een val van één meter kan al een enorme klap geven met kneuzingen of andere verwondingen / vormen van letsel.

Doordat het antival harnas de bloedvaten vooral bij de benen/liezen afknelt, de spierwerking bij stilhangen het bloedtransport niet meer bevordert en het bloed tegen de zwaartekracht in moet stromen zal het lichaam steeds minder zuurstofrijk bloed door het lichaam kunnen pompen, met het verliezen van het bewustzijn als mogelijk gevolg. Het is van levensbelang dat men, wanneer men in een anti-valharnas is komen te hangen,  zoveel mogelijk de benen blijft bewegen om zo de bloedcirculatie (de spierpomp) te stimuleren. Het horizontaal houden van de benen (bijvoorbeeld door zich af te zetten tegen een muur / constructie) is ook een goed optie, evenals het afwisselend omhoog bewegen- en ontspannen van de tenen

Uit onderzoek is gebleken dat een persoon die een half uur in een full-body harnas hangt 50% kans heeft om bewusteloos te raken.

De wachter/soldaat die het bewustzijn verliest valt om waardoor het lichaam al snel weer zuurstofrijk bloed kan rondpompen. Wanneer iemand het bewustzijn verliest - hangend in een harnas - ontstaat een levensbedreigende situatie, omdat er steeds minder bloed door het lichaam gepompt kan worden en afvalstoffen en mogelijk bloedpropjes zich gaan ophopen.  Iemand die bewusteloos in een antival harnas heeft gehangen loopt zelfs tot een paar dagen ná redding nog kans te overlijden.

Het is van levensbelang dat het verliezen van het bewustzijn moet worden voorkomen. Symptomen van het mogelijk verliezen van het bewustzijn:

• Bleek zien
• Misselijk
• Zweten
• Kortademigheid
• Duizelig
• Daling van bloeddruk en hartslag
• Warmtestuwing

Risico's die het verliezen van het bewustzijn verhogen:

• Shock, bijvoorbeeld door de impact van de val of door (ernstige) verwonding
• Vermoeidheid
• Onderkoeling
• Niet bewegen van ledematen, hierdoor wordt de functie van de spierpomp niet geactiveerd
• Verwondingen (bloedverlies)

Uit onderzoek is gebleken dat niet iedereen even gevoelig is voor het harness suspension trauma. Afhankelijk van de conditie van de persoon kunnen sommige mensen een kwartier stilhangen zonder in de problemen te komen, anderen krijgen het na 5 minuten al moeilijk. Feit is, dat te lang stilhangen in een harnas uiteindelijk voor iedereen fataal zal zijn.

Om het harness suspension trauma zoveel mogelijk te voorkomen dient u er zorg voor te dragen dat;

• de juiste PBM-Valbeveiliging uitrusting wordt ingezet. Zorg dat het harnas een goede pasvorm heeft en juist is afgesteld (ga er eens in hangen!), voorkom gebruik van onnodig lange leeflijnen, vermijd zoveel mogelijk een valfactor hoger dan 1.0, etc.
• iedereen op de werkplek op de hoogte is van de risico's van het harness suspension trauma en dat men weet hoe hier mee om te gaan
• na een val minimaal de benen in beweging blijven (maak een fietsbeweging) om zo de spierpomp te stimuleren
• er altijd werknemer(s) aanwezig zijn die de juiste reddingstechnieken beheersen en dat de juiste reddingsmaterialen aanwezig zijn. Het volgen van een training is hiervoor noodzakelijk!
   

Redding
De volgende handelingen en basisprincipes kunnen het risico op harness suspension trauma voorkomen:

• Probeer het slachtoffer gerust te stellen: paniek / shock vergroot het risico op flauwvallen
• Indien mogelijk redding naar beneden uitvoeren, dit vergemakkelijkt de behandeling voor hulpdiensten
• Basisprincipes trauma-management
• Is het slachtoffer buiten bewustzijn?
  • Het slachtoffer zo snel mogelijk uit de hangende positie verwijderen
  • Het slachtoffer plat neerleggen op de rug
  • Ademweg vrijmaken en ademhaling controleren
  • Bij stabiele ademhaling, leg het slachtoffer in stabiele zijligging (gebruik andere opties indien er vermoeden is van wervel- en/of nekletsel)
  • Geen ademhaling: start reanimatie.
• Informeer de hulpdiensten omtrent de kans op het harness suspension trauma, geef aan hoe lang de persoon heeft gehangen in het harnas en hoe lang het slachtoffer buiten bewustzijn is geweest
• Ziekenhuisbezoek is noodzakelijk voor onderzoek

Onderstaande video uit 2017 van ICAR (International Comission for Alpine Rescue) laat Dr. Hermann Brugger aan het woord over het suspension trauma. Hij heeft het specifiek over het wel of niet platleggen van een slachtoffer. Het fragment van Dr. Brugger start op 14m46s. 

Training & Advies
Werkt u écht veilig op hoogte?

Vaak zien we in de praktijk dat voldaan wordt aan de door de wet gestelde draagplicht van PBM-Valbeveiliging, maar dat er onjuist gebruik gemaakt wordt van vaak de verkeerde materialen. De PBM valbeveiliging die men draagt zal dan in eerste instantie bij een val (in het ergste geval) de dood weten te voorkomen. De impact op het lichaam door onjuist materiaalgebruik kan echter dusdanig zijn dat de gevolgen alsnog zeer ernstig of zelfs fataal kunnen zijn.

Vraag uzelf constant het volgende af;

• Zijn de materialen voor deze situatie wel echt geschikt?
• Zijn de gebruikers bekend met de risico's van o.a. harness suspension trauma?
• Zijn er collega's aanwezig die een redding kunnen uitvoeren?
• Is er een reddingsset aanwezig?
• Zijn alle PBM-Valbeveiliging gekeurd en zijn de keuringsrapporten aanwezig op de werkplek?

Mochten er enige vorm van twijfel ontstaan neem dan geheel vrijblijvend contact met ons op.